Effect van blauw licht op bioritme en mentale gezondheid
Met de opkomst van digitale apparaten is blauw licht overal om je heen aanwezig. Veel van het licht dat uit schermen komt, valt in het blauwe spectrum, wat invloed kan hebben op je bioritme, slaapkwaliteit en mentale gezondheid. In dit artikel lees je hoe blauw licht je biologische klok beïnvloedt en wat hulpmiddelen zoals blauwlichtbrillen kunnen doen om jouw welzijn te bevorderen.
Wat is blauw licht?
Blauw licht is een deel van het zichtbare lichtspectrum en heeft een korte golflengte en hoge energie. Het wordt van nature geproduceerd door de zon, maar ook door digitale schermen, zoals die van je smartphone, tablet, computer en tv. Kunstmatig blauw licht komt ook uit LED-verlichting en tl-buizen. Dit licht helpt je overdag alert te blijven, je stemming te verbeteren en je energie te verhogen. Wanneer je ’s avonds echter blootgesteld wordt aan blauw licht, kan het je slaap verstoren.
Hoe blauw licht je bioritme verstoort
Het RIVM heeft in samenwerking met het Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS) onderzoek gedaan naar de effecten van blauw licht op de biologische klok. Je lichaam volgt een natuurlijke cyclus van slaap en waak, ook wel het circadiaanse ritme genoemd. Dit ritme wordt gestuurd door de biologische klok in de hersenen, die reageert op licht en donker. Overdag stimuleert blootstelling aan natuurlijk blauw licht de hersenen om alert en wakker te blijven. Wanneer je ’s avonds voor het slapen gaan wordt blootgesteld aan kunstmatig blauw licht, zoals dat van een smartphone, kan je bioritme verstoord raken.
Blauw licht onderdrukt de aanmaak van melatonine, een hormoon dat helpt bij het reguleren van slaap. Door langdurige blootstelling aan blauw licht kan je lichaam in de war raken over het tijdstip waarop je zou moeten slapen en wakker worden. Onderzoeken tonen aan dat mensen die vlak voor het slapengaan naar een scherm kijken, langer wakker blijven, vaker tussendoor wakker worden en minder diep slapen dan mensen die deze schermen vermijden.
Verband tussen blauw licht en mentale gezondheid
Langdurige blootstelling aan blauw licht kan ook gevolgen hebben voor je mentale gezondheid. Uit onderzoeken blijkt dat verstoorde slaapcycli in verband staan met stemmingsstoornissen, waaronder depressie en angst. Een goede nachtrust helpt de hersenen om zich te herstellen en emoties te reguleren. Wanneer je slaap verstoord wordt door blauw licht, kun je overdag sneller geïrriteerd zijn en minder goed omgaan met stressvolle situaties.
Bovendien toont onderzoek, onder andere van het RIVM, aan dat slaaptekort kan leiden tot een afname van cognitieve functies, waaronder aandacht, besluitvorming en geheugen. Dit kan je prestaties op het werk en in het dagelijks leven beïnvloeden. Chronisch slaaptekort wordt ook in verband gebracht met het risico op ernstige mentale problemen, zoals klinische depressies. Door de negatieve impact van blauw licht op slaap, vergroot het dus indirect de kans op mentale gezondheidsproblemen.
Blauw licht en digitale oogvermoeidheid
Onderzoeken van het American Academy of Ophthalmology en het National Eye Institute wijzen uit dat langdurige blootstelling aan blauw licht, vooral van digitale schermen, kan leiden tot digitale oogvermoeidheid. Dit houdt verband met symptomen zoals droge ogen, wazig zicht en hoofdpijn. Verder toont het American Macular Degeneration Foundation aan dat blootstelling aan hoog-energetisch blauw licht mogelijk bijdraagt aan schade aan het netvlies en het risico verhoogt op leeftijdsgebonden maculadegeneratie (AMD), een oogaandoening die het centrale zicht kan aantasten. Om deze risico’s te verkleinen, adviseren experts van deze instituten om blauw licht in de avond te beperken en regelmatig schermpauzes in te lassen.
Je ogen bevatten speciale lichtgevoelige cellen, melanopsine-cellen, die blauw licht detecteren en direct signalen naar de hersenen sturen om wakker te blijven. Deze cellen reageren niet op alle kleuren, waardoor blauw licht je biologisch ritme sterker beïnvloedt dan andere tinten. Zelfs een klein beetje blauw licht kan al invloed hebben.
Helpt een blauwlichtbril je welzijn te verbeteren?
Blauwlichtbrillen worden steeds populairder als hulpmiddel om de negatieve effecten van blauw licht te verminderen. Deze brillen filteren een groot deel van het blauwe licht dat van je scherm komt, waardoor je bioritme minder verstoord raakt. Onderzoek naar het effect van blauwlichtbrillen is veelbelovend. Sommige studies suggereren dat mensen die ’s avonds een blauwlichtbril dragen, betere slaapkwaliteit ervaren dan degenen die dat niet doen. Ze maken meer melatonine aan, wat helpt bij het sneller in slaap vallen en het behouden van een diepere slaap.
Ook wordt blauwlichtfilterende technologie vaak geïntegreerd in de instellingen van apparaten, zoals ‘night mode’. Deze functie verlaagt de intensiteit van het blauwe licht en geeft het scherm een warmer kleurenspectrum, wat minder verstorend werkt voor je slaapritme.
Tips voor het beperken van blauw licht in de avond
Hoewel blauwlichtbrillen nuttig kunnen zijn, zijn er ook andere manieren om de invloed van blauw licht op je bioritme te beperken:
- Beperk schermtijd in de avond: Probeer minstens een uur voor het slapengaan geen digitale apparaten meer te gebruiken.
- Gebruik ‘night mode’ op je apparaten: Veel smartphones en computers hebben een optie om de kleurtemperatuur in de avond te verlagen. Dit vermindert de hoeveelheid blauw licht die je ogen bereikt.
- Gebruik dimlicht in de avond: Overweeg zachte, warme verlichting zoals gloeilampen of dimbare LED-lampen in plaats van fel, koud licht in de avonduren.
- Probeer een blauwlichtbril: Als je ’s avonds toch naar een scherm moet kijken, kan een blauwlichtbril helpen om het effect op je slaap te beperken.
Ben je bewust van de impact van blauw licht
Blauw licht beïnvloedt hoe je lichaam dag en nacht ervaart. Door bewust om te gaan met schermgebruik, vooral in de avond, kun je je slaapkwaliteit en mentale gezondheid beschermen. Probeer hulpmiddelen zoals blauwlichtbrillen of ‘night mode’ op je apparaten en beperk je blootstelling aan fel, blauwachtig licht voor het slapengaan. Zo geef je je lichaam de kans om zich aan te passen aan de overgang van dag naar nacht. Een paar eenvoudige aanpassingen in je dagelijkse gewoontes kunnen helpen om een gezonder slaapritme en een betere balans in je welzijn te bereiken.
Jilzi helpt je om net even dat stapje gezonder te leven
Met dit artikel hopen we je wat inzichten te hebben gegeven over de invloed van blauw licht en hoe je eenvoudig aanpassingen kunt maken voor een betere balans in je dagelijkse routine. Onze missie is om jou te inspireren met praktische tips, waardevolle informatie en handige hulpmiddelen om gezonder en vitaler te leven, op een manier die bij jou past.
We begrijpen dat het vinden van de juiste balans niet altijd eenvoudig is. Soms kan de verleiding groot zijn om naar je scherm te grijpen, ook al weet je dat dit je slaap en welzijn beïnvloedt. Bij Jilzi willen we je vooral ondersteunen met toegankelijke kennis, zodat je zonder stress gezondere keuzes kunt maken. Net zoals je bewust met blauw licht omgaat, kun je ook op andere gebieden kleine stappen zetten richting een betere gezondheid.
Kijk gerust verder op onze website voor meer inspiratie over voeding, beweging en mindset. Volg ons op social media en schrijf je in voor onze nieuwsbrief, zodat we je blijven inspireren op weg naar een gezonder en gelukkiger leven!
