100UP: Aftellen doen deze honderdjarigen niet
bron headerfoto: NPO
In Nederland wonen meer dan 2.000 honderdplussers en het Centraal Bureau van de Statistiek verwacht dat dit aantal in 2026 al ruim 3.000 zal bedragen. In 2030 wonen er naar verwachting zelfs meer dan 3.500 honderdplussers in Nederland.
Maar wat is de kunst van gezond oud worden?
Documentairemaker Heddy Honigmann portretteerde zeven honderdjarigen in de documentaire 100UP. Buiten hun leeftijd hebben ze nog iets gemeen: ze zijn allemaal springlevend!
Een oudere dame loopt met behulp van een rollator een enorme heuvel af. Ze krijgt gezelschap van haar hond die met haar meeloopt. Met haar buit – een krant – loopt ze weer omhoog. Bovenop die heuvel staat haar huis. Het is een dagelijkse bezigheid van Laila Myrhaug (1918) uit Noorwegen, die in één van de eerste shots van de documentaire 100UP te zien is.
Dat de vrouw ondanks haar rollator fysiek fit is, blijkt uit een scene waarin ze helpt met de geboorte van een lammetje. Ze staat op haar respectabele leeftijd aan het begin van een nieuw leven.
Aan de andere kant van de oceaan loopt Viola Smith uit Los Angeles door een bergingsruimte. Ze wordt gevolgd door een camera, terwijl zij onderweg is naar een ruimte waaruit een drumsolo klinkt. Niet veel later wordt duidelijk wat haar zo enthousiasmeert. De dame die bijna de 106 aantikt, speelde haar hele leven op de drums.
‘Viola Smith (106 (!) jaar oud), hier in haar jongere jaren, ‘redde haar leven’ met het spelen op de drums.
Samen met haar zeven zussen toerde het gezelschap onder de naam Schmitz Sisters Orchestra rond in de Verenigde Staten. ,,Mijn hele leven heb ik dit als lichaamsbeweging gehad”, vertelt ze voor de camera, terwijl ze wild in het rond slaat, op een denkbeeldige drumstel. ,,De dokter kwam toen ik zeventig was naar het theater en vertelde me dat ik dankzij die beweging nog heel wat jaren kon blijven leven.” De dokter had gelijk. ,,Terwijl de andere zusjes hun longen kapot bliezen op de trombone, ‘redde ik mijn leven’ door op de drums te spelen”, zegt ze, terwijl de interviewer moet lachen. Haar overgrootmoeder werd 106, een leeftijd die Viola Smith bijna heeft bereikt. ,,Toen ik de magische leeftijd van honderd jaar bereikte, was ik er zeker van. Als zij 106 kon worden, dan kan ik dat ook!”
De portretten brengen stuk voor stuk in beeld hoe deze honderdplussers helemaal niet aan het aftellen zijn tot hun dood, maar juist iedere dag weer opstaan met een doel, een ‘ikigai’, zoals ze dat in Okinawa (Japan) noemen.
De documentaire wordt afgesloten met een prachtbeeld. De in 1916 geboren Mathilde Freund bezoekt de Universiteit van Fordham in New York. Ze staat in een lift met studenten die wel tachtig jaar jonger zijn dan haar. Ze volgt een les waarin een documentaire over de Tweede Wereldoorlog – waarvoor zij zelf uit Wenen moest vluchten – wordt besproken. Mathilde Freund bewijst dat je nooit te oud bent om te leren. Daarna bezoekt ze het zwembad. Het gemak waarmee de 100-plusser nog wat baantjes trekt, motiveert de kijker om zelf gezond oud te worden.
Wat dit mooie collectief ouderen met elkaar verbindt, is het feit dat ze misschien niet meer actief werken, maar eigenlijk nooit met ‘pensioen’ zijn gegaan. Nog iedere dag zijn ze bezig met hun doelen, die hen richting geven aan het leven. De klok mag dan doortikken, aftellen doen deze ouderen zeker niet.
2DOC zond in oktober een verkorte versie (51 minuten) van de in totaal 93 minuten durende documentaire uit op televisie. De verkorte versie is hier terug te kijken.
