Herontdek extra vierge olijfolie in de meest pure vorm – Deel 1: De zuurgraad en polyfenolen
Mensen uit het Middellandse zeegebied behoren tot één van de gezondste bevolkingsgroepen ter wereld. Dat wordt toegeschreven aan het eetpatroon, met als belangrijke basis olijfolie. Niet voor niets liggen 2 van de 5 Blue Zones in het mediterrane gebied. Hier wordt olijfolie in de meest pure vorm genuttigd: extra vierge. Extra vierge olijfolie is de hoogste gradatie die er is. Het werkt aantoonbaar ter preventie van hart- en vaatziektes en diverse vormen van kanker en alzheimer. Dit wordt bevestigd in veel onderzoeken en publicaties die zijn verschenen over de medische werking van extra vierge olijfolie.
Door de populariteit van olijfolie heeft de olijfolie-industrie er helaas wel een loopje mee genomen en is het steeds lastiger om het kaf van het koren te scheiden.
In deze reeks artikelen vertellen we daarom waar je op kunt letten om goede olijfolie van slechte te onderscheiden, zodat het weer makkelijker wordt om olijfolie dagelijks te gebruiken op de juiste manier ter bevordering van een gezonde leefstijl. In het eerste deel komen de zuurgraad en polyfenolen en belangrijke factoren rondom de kwaliteit van olijfolie aan bod. In deel twee richten we ons op de misverstanden, de duurzaamheid en het prijskaartje. Het laatste deel gaat over hoe je extra vierge olijfolie in de praktijk kunt gebruiken.
Goede vetzuren
De drie belangrijkste eigenschappen van een goede extra vierge olijfolie zijn de zuurgraad, de fenolen en de vele goede enkelvoudig onverzadigde vetten.
In tegenstelling tot de vaste, slagader verstoppende vetten in margarine, zit olijfolie boordevol gezonde enkelvoudig onverzadigde vetten die het risico op hartaandoeningen daadwerkelijk kunnen verlagen; gezonde vetten bevorderen een goed cholesterol en helpen bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel.
Een lage zuurgraad
De Europese Unie (EU) heeft bepaald dat de hoogste kwaliteitsgradatie van olijfolie, extra vierge olijfolie (EVOO), wordt toegekend als de zuurgraad gelijk is aan of lager dan 0,8. Hoe lager de zuurgraad, hoe hoger de kwaliteit.
Er zijn echter weinig merken die dit publiceren op hun website of op het etiket. Aan het etiket zitten sowieso wat haken en ogen, want met 2,5 miljoen olijfolieproducenten is het niet altijd te controleren wie wat wel en niet vermeld op het etiket.
Termen die we vaker terugzien op de flessen olijfolie zijn vroege oogst of koude persing. Hoewel dit stappen zijn die de zuurgraad laag houden, zijn ze moeilijk te controleren door de consument en is het zeker geen garantie dat de olie daadwerkelijk extra vierge is. De zuurgraad is leidend in dit proces.
Poly-phenols
Extra vierge olijfolie bevat onder andere fenolen. Die zijn ontstekingsremmend en werken ook aantoonbaar als antioxidanten: stoffen die biologisch actief zijn en ernstige ziekten helpen bestrijden.
Volgens de EU-verordening inzake de etikettering van gezondheidsclaims (432/2012) mag deze claim alleen worden gebruikt voor olijfolie die ten minste 5 mg hydroxytyrosol en zijn derivaten (bijv. oleuropein en tyrosol) per 20 g olijfolie bevat. Het gunstige effect merk je bij een dagelijkse inname van 2-3 eetlepels extra vierge olijfolie.
De aanwezigheid van fenolen is zelden aangegeven op het etiket. Zogenaamde ‘high-phenolic’ olijfoliën worden meestal geproduceerd door de kleine producenten en veelal gegenereerd uit de olijfsoort met de beste kwaliteit: de Koroneiki olijf. Deze soort vind je vooral veel op het Griekse schiereiland Peloponnesos waar veel ‘high-phenolic’ olijfoliën worden geproduceerd. Ander olijfoliesoorten die een hoog fenolgehalte hebben zijn Coratina, Conicabra, Moraiolo and Picual.
Deze olijfoliën halen meestal het schap van de supermarkt niet, omdat ze vaak al lokaal verkocht worden of te duur zijn. Tevens valt ook hier moeilijk het fenolgehalte te controleren via het etiket of de website.
Dat komt enerzijds door de bewerkelijkheid en de verschillen per oogst qua zuurgraad en het fenolgehalte. Anderzijds ligt het ook aan het veranderde voedingspatroon en aankoopgedrag in de westerse consumptiewereld, vooral gebaseerd op gemak en de goedkope prijs. Gelukkig staat de trend van gezonde natuurlijke en duurzame voeding, plantaardig van lokale en kleine boeren die meer transparant (kunnen) zijn over hun producten daartegenover.
Zo publiceert olijfolie producent Elietsa hun labtesten (met o.a. zuurgraad en fenolen) op internet en hun etiket. Dan weet je als consument precies waar je aan toe bent. Door als consument bewust te kiezen voor kwaliteitsolie lever je dus ook een belangrijke maatschappelijke en duurzame bijdrage.
